צאנה בנות החמישים והשישים וראינה….את ההצעה להעלאת גיל הפרישה – מאת בתיה קלאוזנר,اخرجوا في جيل الخمسين والستين لمقابلات عمل… -كتبت باتيا كلوذنر

אכן כן … הייתה הצעת חוק של הממשלה ומנגד היו קולות זעקה של ארגוני נשים, הוקמו ועדות אשר בדקו את הנכונות הכלכלית והסוציאלית, אך בסופו של יום הצעת החוק להעלאת גיל הפרישה הוסרה   ביום 26/12/2012  בקריאה שניה ושלישית ברב של 77 קולות. בתמיכת חברות הכנסת זהבה גלאון ממפלגת מר"צ  ודליה איציק מתנועת קדימה נדחה החוק מביצוע מידי לעוד חמש שנים .הצעת חוק זו נועדה לקרב את גיל פרישת הנשים לגיל פרישת הגברים ולהאריך את תקופת החיסכון בקרנות לפנסיה על מנת לאפשר לנשים קיום נאות בבוא העת. הצעת חוק זו באה להעלות את גיל פרישת הנשים לגיל 64 במקום גיל 62, כפי שהיה נהוג עד כה ונקבע בשנת 2004. כיוצא מכך, אישה אשר נולדה אחרי אפריל 1953 תהיה זכאית לקצבת זקנה בשנת 2017  כלומר רק לאחר שתגיע לגיל 64. במהלך חמש השנים הבאות יוכלו נשים, אשר יגיעו לגיל 62 לקבל את הקצבה בהתאם לכללים שנקבעו בביטוח לאומי. הקצבה מגיעה לתושבות ישראל, אשר היו מבוטחות ושילמו את דמי הביטוח כנדרש בחוק. סכום הקצבה הבסיסית לאדם הוא בסך 1481 ש"ח עד גיל 80 ו1565 ש"ח מגיל 80 והלאה.החלטתי לבדוק האם העלאת גיל הפרישה לנשים נכונה לנו- הנשים, מי מרוויחה מכך ומי יוצאת נפסדת ?והאם יש סיבה למסיבה?…מכיוון שאני בעצמי בת מעל ל50 ומחפשת עבודה מזה חצי שנה הנושא קרוב לליבי ולכיסי. המחשבה שאצטרך להמתין עוד שנתיים  לקבלת הקצבה גורמת לי להרגשת  קיפוח וחוסר צדק.

נשים בישראל מתחלקות לשתי קבוצות עיקריות  אלו שמועסקות וכאלה שלא. מתוך פרסומיה של גב' ברברה סבירסקי, ממרכז אדווה נשים לתקציב הוגן, עולים הנתונים הבאים: נכון לשנת 2009 שעור הנשים המועסקות במשק הישראלי בגילאים 55- 64 הוא כ-53% בלבד ואילו אצל הגברים הוא עמד על 72%. המדובר בפער משמעותי המעיד על היחס של שוק העבודה כלפי נשים מבוגרות.

הנשים העובדות מרוויחות כיום 65% משכר הגברים, גם אם הכישורים שלהן זהים. ישנם מגזרים שבהם הפערים אף גבוהים יותר. לפי התחשיב הזה כדאי למעסיק להעסיק נשים שכן מדובר בכוח עבודה זול יותר. ובכל זאת הנתונים מראים כי ההיפך הוא הנכון. מדוע קיים הפער בין שכר העסקת הנשים לבין שיעור העסקתן בשוק העבודה? נדמה כי משהו בשיטה שלנו לא עובד. הרי כיום נשים בנות 50 פלוס ושישים פלוס הן לא סבתות סורגות והינן נשים בעלות ניסיון וידע מקצועי, הן רכשו את ניסיונן במהלך שנות עבודתן כפי שהגברים עשו זאת. יתרה מזאת, לרוב בגילאים הללו הנשים סיימו לגדל את ילדיהן כך שהן זמינות יותר לשוק העבודה. אין ספק שיש להן עדיין את המרץ והכוחות להביא תועלת לשוק העבודה ולצמיחה של המשק הכלכלי – אז מדוע הן לא זוכות להערכה ולהזדמנות שווה? מדוע הן הראשונות שנפלטות ממקום עבודה בעת משבר?

סקר שנערך בקרב מנהלים גברים ובו הם נשאלו מדוע הם אינם חפצים להעסיק נשים מבוגרות בתפקידי מנהלה ומכירות נתקבלו תשובות מהסוג: 'נשים מבוגרות אינן ייצוגיות ואינן בעלות הופעה נאה'. אותם מנהלים סבורים כי העסקת נשים אלו יכולה להשליך על תדמיתם ועל הכישורים שלהם לשלילה. השינוי הפיסי שחל באופן טבעי אצל כל אדם עומד לרועץ לנשים במיוחד.  נשים אשר אינן מוצאות את מקומן בשוק העבודה סובלות מדימוי עצמי נמוך, חשות כחסרות חשיבות וכנטל על החברה. תהליך חיפוש העבודה וההבנה, שגיל מהווה חסרון ולא יתרון גורמת לפגיעה בביטחון עצמי ולכעס על חוסר הצדק החברתי.

בקרב קבוצת הנשים העובדות קיימות נשים המועסקות בעבודות פיזיות הנקראת גם עבודות "צווארון כחול". אותן נשים בהגיען לגיל 60  מתקשות להמשיך בתפקידיהן ומפוטרות בשל כך. העלאת גיל הפרישה תכניס את הנשים הללו למעגל העוני, שכן אין ביכולתן למצוא תעסוקה חלופית ואין בכוחן  להמשיך בעבודה פיזית קשה. לעומתן, היכולת הפיזית של גברים מאפשרת להם להמשיך לעבוד בתפקידים אלו גם לאחר גיל 60.

ניתן למצוא כיום נשים בתפקידי ניהול בכירים, אך הן מעטות ורובן צעירות מתחת לגיל 50. סביר להניח, שקבוצה זו פחות תיפגע מהעלאת גיל הפרישה, אולם למרבה הצער, הן מהוות מיעוט בקרב הנשים המועסקות.

העלאת גיל הפרישה תפגע גם בקבוצת הנשים הלא מועסקות אשר לא עבדו בשנים האחרונות . נשים שהינן עקרות בית אשר עובדות בביתן ואינן זוכות לתגמול כספי כלשהו. אם הן נשואות או אלמנות הן גם זכאיות לקצבה מעצם העובדה שהבעל שילם את דמי הביטוח עבורן. החוק החדש פוגע בהן מכיוון שהן נדרשות להמתין תקופה נוספת של שנתיים עד לקבלת הקצבה. גם אם הן ירצו בעקבות השינוי לרעה לצאת לשוק העבודה ולהרוויח את לחמן הסיכוי שלהם להצליח בכך הוא קלוש. עקב חוסר הכשרה תעסוקתית היכולת שלהן למצוא עבודה בשוק ,שפולט מתוכו נשים בעלות ניסיון ,הוא כמעט אפסי.

ארגון הנשים נעמת ניהל  וממשיך להוביל במאבק כנגד הצעת החוק ויוזמיו. לטענתן ניתן יהיה להעלאות את גיל הפרישה רק בעוד 10 שנים לפחות. לשיטתן יש להכין תשתית ראויה ומתגמלת לתעסוקת נשים בטרם העלאת גיל הפרישה. כמו כן, יש צורך לשנות את גישת המעסיקים לנשים בנות חמישים פלוס. ניתן לעשות זאת על ידי הענקת תמריצים כספיים או הטבות במיסוי למי שיעסיק נשים מעל לגיל 50. בנוסף, יש לערוך בדיקה מקיפה הנוגעת לצרכים של שוק העבודה. כך, ניתן יהיה לספק לנשים הכשרה מקצועית ולנתב אותן למקומות עבודה מתאימים. הדבר יתרום הן לנשים והן לחברה בכללותה ויביא תועלת לכלל המשק. עד כה, הדרת נשים משוק העבודה בגילאי 50 פלוס גורמת לנזק לאומי, משום שמדובר בחוסר יעילות והעדר ניצול של משאבים.

העובדה כי נשים מעל לגיל 50 מודרות משוק העבודה משפיעה רבות על מצבן הכלכלי – להוסיף נתונים על עוני. החוק צפוי להגדיל את הנתונים העגומים ממילא.

תעסוקת נשים תקטין את מעגל העוני בקרב אוכלוסיית הנשים, תבטל את האפליה הלא צודקת ותאפשר הזדמנות שווה לכל אדם. לכך יש לשאוף. אולם, החוק החדש אינו מסדיר את הדברים הללו כלל ועיקר. לכן, לפני שמעלים את גיל הפרישה ל64 יש לבדוק מתי בפועל שוק העבודה מפריש את הנשים הלכה למעשה וכיצד אנו מאפשרים להן לעבוד בכבוד ולפרוש בכבוד.

هذا صحيح… كان هناك اقتراح قانون وكانت هناك اصوات صارخه لمنظمات نسائيه, عقدت لجان لفحص الجدوى الاقتصاديه والاجتماعيه , لكن اقتراح القانون لرفع جيل التقاعد اقر في 26.12.2012.

اقتراح القانون هذا جاء كما يبدو ليقرب جيل تقاعد النساء من جيل تقاعد الرجال ومن اجل اطالة فترة التوفيرات في صناديق التقاعد بهدف ضمان مستوى معيشه ملائم حينها.

هذا القانون جاء لتغيير جيل التقاعد للنساء من جيل 64 بدل من جيل 62 حسب ما كان مقرر في سنة 2004. نتيجة ذلك فان المراءه التي ولدت بعد نيسان 1953 تستحق مخصصات شيخوخه في سنة 2017. خلال الخمس سنوات القادمه تتمكن النساء اللواتي وصلن الى جيل 62 من الحصول على المخصصات حسب القواعد التي اقرها التامين الوطني. يستحقون المخصصات سكان اسرائيل الذين كانوا مؤمنين ودفعوا رسوم التامين حسب القانون. قيمة المخصصات الاساسيه للشخص هي 1481 ش.ج. حتى جيل 80 ومن جيل 80 ترتفع الى 1565 ش.ج.

قررت ان افحص ما اذا كان ذلك يلائم النساء ومن يستفيد ومن يتضرر وهل هناك سبب للاحتفال…. حيث انني شخصيا في جيل ما فوق ال 50 وابحث عن عمل منذ قرابة نصف سنه, الموضوع يمسني شخصيا ويمس جيبي.

تنقسم النساء في اسرائيل لمجموعتين اساسيات عاملات وغير عاملات .وحسب الاحصائيات التي نشرتها السيده برباره سبيرسكي من مركز "ادفا-نساء من اجل ميزانيه عادله" تظهر المعطيات التاليه:نسبة النساء العاملات في اجيال 64-55 في سنة 2009 كانت 53% فقط مقارنة بالرجال الذين وصلت نسبتهم الى 72%. صحيح انه من الممكن اليوم ايجاد نساء عاملات في مراكز اداريه عاليه, لكنهن اقليه واغلبهن اصغر من جيل 50. النساء العاملات يتقاضين اليوم 65% من راتب الرجل,حتى لو كن يتمتعن بنفس القدرات . هناك فجوات اكبر في بعض الاوساط. حسب هذه المعطيات فانه افضل للمشغل ان يشغل نساء , ومع هذا لماذا ما زالت الفجوه قائمه بما يخص تشغيل النساء. هل النساء غير معنيات بالعمل او ان هناك شيء غير مفهوم.  اليوم نساء في جيل 50+ والستين لا يحكن الصوف ولديهن الخبره في المجال الصناعي ولديهن خبره في الحياه, لقد انهوا تربية الاولاد وما زلن بقوه ونشاط  لتقديمه للعمل ولتطوير الاقتصاد. فلماذا لا يحظين بالتقدير والفرص المساويه وهن اول يتم اخراجهم من العمل وقت الازمات. خلال استفتاء بين المدراء الرجال تم سؤالهم عن سبب عدم رغبتهم في تشغيل نساء كبيرات في السن في وظائف اداريه ومبيعات كانت الاجابات كالتالي: نساء كبيرات السن ليس لديهن مظهر لائق وهذا ما يمكن ان يعتبر فشل شخصي لهم. في مجموعه النساء العاملات هناك من تعملن في اعمال بدنيه او ما يسمى"شغل اسود" .هؤلاء النساء بوصولهن الى جيل 60 يصعب عليهن الاستمرار في العمل ويتم طردهم لهذا السبب. رفع جيل التقاعد يدخل النساء الى دائرة الفقر, بسبب عدم قدرتهن على ايجاد وظيفه بديله ولا يستطعن العمل باعمال تحتاج قوه بدنيه.  بينما القوه البدنيه لدى الرجل تسمح له بالاستمرار في العمل حتى بعد ال60. النساء اللواتي لم ينجحن في دخول سوق العمل يعانين من تقدير ذاتي منخفض. يشعرن انهن غير مهمات وعاله على المجتمع.

مجموعه اخرى من النساء الغير عاملات هن ربات بيوت, يعملن في بيتهن ولا يحصلن مقابل ذلك على اجر مادي .هؤلاء نساء متزوجات او ارامل يحصلن على مخصصات بسبب كون الزوج قد دفع في حياته رسوم التامين الوطني. على الاغلب هؤلاء النساء لا ييجحن في ايجاد عمل بسب عدم وجود خبره خاصة وان النساء ذوات الخبره يعانون من نفس المشكله. بالنسبه لهن فان رفع جيل التقاعد لسنتين اضافيتين سيضر بهن .

المنظمة النسائيه نعمات تحارب من اجل تاجيل القانون ل 10 سنوات. حسب رايهن هناك حاجه لتحضير بنيه اساسيه ملائمه لعمل النساء قبل رفع الجيل هناك حاجه لتغيير في توجه المشغلين  للنساء في جيل 50+. اعطاء حوافز ماليه لمن يشغل نساء عن طريق منح او تسهيلات ضريبيه.يجب ان نفحص ما هي احتياجات سوق العمل وتوجيه مهني للنساء بما يتلاءم مع احتياجات السوق .في السنوات التي تعمل بها النساء فهن ينجحن في كسب الحقوق وافادة الاقتصاد. ما يحصل حتى الان من ابعاد للنساء عن سوق العمل هو خساره قوميه , لان من يعمل يتحمل جزء من الاعباء الغير عاملين الذين يستطيعون افادة نفسهم والمجتمع كلل. تشغيل النساء يضعف من دائرة الفقر في اوساط النساء, تلغي التمييز وتسمح بفرص مساويه لكل انسان.